Phong cách lãnh đạo được xem là một yếu tố vô cùng quan trọng trong việc quản lý và điều hành công việc của một tổ chức hay doanh nghiệp. Để hiểu rõ hơn phong cách lãnh đạo là gì và cách áp dụng trong thực tế, hãy cùng tìm hiểu với Testcenter nhé!
Phong cách lãnh đạo là gì?
Phong cách lãnh đạo là cách mà một người lãnh đạo thể hiện và thực hiện quyết định, định hướng, kế hoạch và tương tác với nhân viên trong tổ chức hoặc doanh nghiệp. Phong cách lãnh đạo phản ánh tính cách, kinh nghiệm và giá trị của một người lãnh đạo, và ảnh hưởng đến cách thức quản lý nhân sự, giao tiếp và thực hiện các hoạt động kinh doanh.
Có nhiều phong cách lãnh đạo khác nhau, mỗi phong cách có ưu – nhược điểm riêng và phù hợp với một số tình huống và mục tiêu kinh doanh nhất định. Việc chọn phong cách lãnh đạo phù hợp là rất quan trọng đối với việc quản lý và phát triển tổ chức hoặc doanh nghiệp.
Các phong cách lãnh đạo phổ biến nhất hiện nay
Có nhiều phong cách lãnh đạo khác nhau và mỗi phong cách lại mang những đặc điểm riêng. Hiện nay, có 6 phong cách lãnh đạo được áp dụng rộng rãi trong thế giới doanh nghiệp hiện đại, bao gồm:
Phong cách lãnh đạo khích lệ (Transformational Leadership)
Phong cách này tập trung vào sự phát triển của nhân viên, khuyến khích sáng tạo và đổi mới. Nhà lãnh đạo sẽ đưa ra mục tiêu và chiến lược rõ ràng, sau đó truyền cảm hứng, động viên và hướng dẫn nhân viên theo đuổi mục tiêu đó.
Howard Schultz – Chủ tịch Hội đồng quản trị Starbucks là ví dụ điển hình nhất của phong cách lãnh đạo khích lệ. Ông đã đưa Starbucks từ một cửa hàng cà phê nhỏ ở Seattle thành một thương hiệu cà phê toàn cầu. Ông tập trung vào việc truyền cảm hứng cho nhân viên của mình, tạo động lực để họ hoàn thành công việc tốt nhất có thể.
Nhược điểm của phong cách lãnh đạo này quá tập trung vào động lực cá nhân, dẫn đến sự thiếu trách nhiệm của các nhân viên đối với công việc chung. Vì vậy, phong cách lãnh đạo khích lệ sẽ phù hợp với các tổ chức muốn đổi mới và phát triển, với các nhân viên có khát khao phát triển nghề nghiệp và mong muốn làm việc trong môi trường năng động và tràn đầy sức sống.
Phong cách lãnh đạo giao dịch (Transactional Leadership)
Nhà lãnh đạo theo phong cách giao dịch sẽ tập trung vào việc thiết lập các quy tắc, quy trình, đưa ra hướng dẫn rõ ràng và thưởng/phạt dựa trên kết quả đạt được. Ưu điểm của phong cách này là tạo ra sự ổn định và sự thống nhất trong tổ chức, giúp đạt được các mục tiêu và kết quả được thiết lập.
Ví dụ về người lãnh đạo theo phong cách giao dịch là Jack Welch – Giám đốc điều hành cũ của General Electric. Ông đã dẫn dắt GE trong thời kỳ phát triển nhanh chóng và trở thành một trong những công ty hàng đầu thế giới. Phong cách lãnh đạo của ông tập trung vào việc tạo ra sự đổi mới và cải tiến trong công ty, thưởng cho nhân viên khi họ có thành tích tốt.
Nhược điểm của phong cách lãnh đạo giao dịch là thiếu tính sáng tạo và sự khuyến khích nhân viên. Phong cách này sẽ phù hợp với các tổ chức trong giai đoạn cần bứt phá về mặt tốc độ.
Phong cách lãnh đạo hợp tác (Collaborative Leadership)
Phong cách lãnh đạo hợp tác đặt trọng tâm vào việc xây dựng mối quan hệ tốt đẹp và hợp tác giữa các thành viên trong tổ chức. Nhà lãnh đạo hợp tác đề cao tinh thần đồng đội và sự đóng góp của tất cả mọi người để đạt được mục tiêu chung.
Angela Merkel – Cựu Thủ tướng Đức – được coi là một lãnh đạo hợp tác xuất sắc. Bà đã đưa ra một số quyết định khó khăn và lớn lao bằng cách hợp tác với các đồng nghiệp và các bên liên quan.
Nhược điểm của phong cách này là nếu quá tập trung vào việc đạt được đồng thuận, việc ra quyết định sẽ chậm chạp và thiếu tính hiệu quả. Ngoài ra, nếu không có sự điều phối phù hợp thì sẽ dẫn đến mất định hướng và bất đồng quan điểm.
Phong cách lãnh đạo hợp tác thường phù hợp trong những tổ chức có tính chất phức tạp và đa dạng về hoạt động – nơi mà sự đóng góp của tất cả các thành viên trong tổ chức đều được đánh giá cao.
Xem thêm: 4 phong cách lãnh đạo dành cho nhà quản lý tài ba
Phong cách lãnh đạo phục vụ (Servant Leadership)
Điểm khác biệt của phong cách lãnh đạo phục vụ so với các phong cách khác là sự tập trung vào việc phục vụ và chăm sóc cho nhân viên, thay vì chỉ tập trung vào việc quản lý, kiểm soát và chỉ thị. Ưu điểm của phong cách này là giúp tạo ra một môi trường làm việc tích cực, thúc đẩy sự phát triển và sự hài lòng của nhân viên.
Herb Kelleher – Người sáng lập hãng hàng không Southwest Airlines – được coi là một trong những nhà lãnh đạo phục vụ hàng đầu của Mỹ. Ông luôn đặt lợi ích của nhân viên lên trên hết, tạo ra một môi trường làm việc tích cực và thúc đẩy sự sáng tạo.
Tuy nhiên, phong cách lãnh đạo phục vụ cũng có một số nhược điểm. Việc quá tập trung vào việc phục vụ nhân viên có thể dẫn đến không kiểm soát và quản lý chặt chẽ. Nếu không được thực hiện đúng cách, phong cách này có thể tạo ra một môi trường làm việc thiếu sự nghiêm túc và không có động lực.
Phong cách lãnh đạo phục vụ phù hợp trong các tổ chức phi lợi nhuận có mục tiêu đặc biệt như tổ chức giáo dục, chăm sóc sức khỏe và các tổ chức nhân đạo.
Phong cách lãnh đạo định hướng (Authoritative Leadership)
Tập trung vào người lãnh đạo, đặt sự quyết định và kiểm soát vào tay người đứng đầu, tạo ra một sự phân phối rõ ràng của quyền lực là đặc điểm chính của phong cách lãnh đạo định hướng. Phong cách này khá tương đồng với phong cách lãnh đạo độc đoán (Autocratic Leadership). Tuy nhiên, phong cách lãnh đạo độc đoán tập trung vào quyền lực của người lãnh đạo một cách mù quáng, không quan tâm đến ý kiến của nhân viên. Hiện không còn được sử dụng nhiều.
Một ví dụ điển hình của một nhà lãnh đạo áp dụng phong cách lãnh đạo định hướng là Jeff Bezos, người sáng lập và giám đốc điều hành của Amazon. Phong cách lãnh đạo của Jeff Bezos được mô tả là lãnh đạo trực quan, tập trung vào kết quả và trách nhiệm. Ông tạo ra một môi trường làm việc đầy cạnh tranh và không ngừng thúc đẩy nhân viên của mình để đạt được kết quả tốt nhất.
Phong cách lãnh đạo trách nhiệm thường được áp dụng trong các tình huống khẩn cấp hoặc khi phải đưa ra quyết định trong thời gian ngắn. Các nhà lãnh đạo thường xuyên sử dụng phong cách này trong các công ty có quy mô lớn hoặc trong các tập đoàn doanh nghiệp, nơi có nhiều bộ phận phức tạp và cần sự điều hành chặt chẽ.
Tuy nhiên, phong cách lãnh đạo trách nhiệm cũng có những hạn chế, như làm giảm động lực và sự sáng tạo của nhân viên, khiến họ cảm thấy bị giám sát và không được tự do trong công việc của mình. Nếu được sử dụng quá mức, phong cách lãnh đạo này có thể dẫn đến sự chống đối và tạo ra một môi trường làm việc không thuận lợi cho sự phát triển của công ty.
Phong cách lãnh đạo dân chủ (Democratic Leadership)
Đặc điểm của phong cách này là sự dân chủ trong quyết định: Thay vì chỉ có một người đưa ra các quyết định thì mọi người trong tổ chức sẽ cùng tham gia thảo luận và biểu quyết để đưa ra quyết định chung.
Ưu điểm của phong cách lãnh đạo dân chủ là khuyến khích sự đóng góp của tất cả các thành viên trong tổ chức, dẫn đến tinh thần đoàn kết và sự tôn trọng lẫn nhau. Sự tham gia của mọi người cũng giúp tăng tính sáng tạo và tinh thần khám phá, giúp cho tổ chức phát triển và thích ứng với thị trường.
Barack Obama – Cựu Tổng thống Mỹ – là một ví dụ điển hình cho phong cách lãnh đạo dân chủ. Ông luôn đưa ra quyết định sau khi tham khảo ý kiến của nhiều người và thường tạo ra sự tham gia tích cực của các thành viên trong nhóm.
Nhược điểm của phong cách lãnh đạo dân chủ là mất nhiều thời gian cho việc thảo luận và ra quyết định, đôi khi khó đạt được đồng thuận giữa những ý kiến trái chiều. Phong cách lãnh đạo dân chủ thường không linh hoạt trong các tình huống khẩn cấp hoặc trong các tình huống đòi hỏi quyết định nhanh chóng.
Xem thêm: “Bí kíp” bố trí nhân sự hiệu quả cho nhà quản lý
Làm sao để biết mình thuộc phong cách lãnh đạo gì?
Không có phương pháp xác định chính xác 100% phong cách lãnh đạo của một người vì nó có thể thay đổi theo từng tình huống cụ thể. Để xác định phong cách lãnh đạo, cần kết hợp nhiều phương pháp và đánh giá từ nhiều góc độ khác nhau:
- Đánh giá bản thân: Hãy tự đánh giá mình bằng cách hỏi các câu hỏi như: Tôi thường giải quyết vấn đề như thế nào? Tôi thường đối xử với nhân viên của mình như thế nào? Tôi thường tạo ra môi trường làm việc như thế nào?
- Phỏng vấn nhân viên: Hãy hỏi ý kiến từ nhân viên của mình về cách mà bạn lãnh đạo và tạo ra môi trường làm việc của bạn.
- Sử dụng công cụ đánh giá: Có nhiều công cụ đánh giá phong cách lãnh đạo được phát triển để giúp người lãnh đạo xác định phong cách lãnh đạo của mình, như test MBTI (Myers-Briggs Type Indicator) hay trắc nghiệm DiSC.
- Xem lại quá trình làm việc và kết quả: Hãy xem lại quá trình lãnh đạo của mình và kết quả mà bạn đã đạt được. Từ đó, bạn có thể đánh giá được những phương pháp lãnh đạo nào đã thành công và nên tiếp tục áp dụng trong tương lai.
Nên lựa chọn phong cách lãnh đạo nào là tốt nhất?
Không có phong cách lãnh đạo nào là phù hợp trong mọi hoàn cảnh. Tùy thuộc vào tình huống cụ thể, bạn hãy linh hoạt áp dụng các phong cách lãnh đạo khác nhau hoặc kết hợp với nhau để đạt được kết quả tốt nhất.
Để trở thành một nhà lãnh đạo thành công, bạn nên học hỏi nhiều phong cách lãnh đạo khác nhau để có thể áp dụng trong đúng tình huống phù hợp. Đồng thời, hãy luôn chú trọng đến việc xây dựng mối quan hệ tốt với đội ngũ, tạo sự đồng tình để đạt được mục tiêu chung.
Để xác định phong cách lãnh đạo phù hợp, hiểu về nhân sự của mình là điều rất quan trọng. Nhân sự giỏi và tự giác sẽ cần phong cách lãnh đạo khác so với nhân sự yếu và thiếu nhiệt huyết. Để biết được điểm mạnh và điểm yếu của nhân viên về chuyên môn và kỹ năng mềm, bạn có thể sử dụng phần mềm đánh giá năng lực Testcenter. Đây là một công cụ tạo bài test online hữu ích để đánh giá năng lực chuyên môn và kỹ năng mềm của nhân viên một cách nhanh chóng và chính xác, giúp bạn áp dụng phong cách lãnh đạo phù hợp với từng người.
Tổng kết
Trên đây là định nghĩa phong cách lãnh đạo và các phong cách phổ biến nhất hiện nay. Mỗi phong cách lại có những ưu điểm, nhược điểm và phù hợp trong những hoàn cảnh khác nhau. Hy vọng bạn đã hiểu rõ phong cách lãnh đạo là gì và xác định được phong cách phù hợp nhất với bản thân, tổ chức của mình. Nếu bạn có những kinh nghiệm hay trong việc định hình phong cách lãnh đạo cũng như dẫn dắt tổ chức, hãy chia sẻ với Testcenter nhé!
TestCenter.vn – Nền tảng đánh giá năng lực nhân sự cung cấp giải pháp test online dành cho doanh nghiệp Việt Nam. TestCenter.vn với ngân hàng 300+ đề thi tuyển dụng nhân sự mẫu hỗ trợ quy trình đánh giá năng lực nhân sự. Tự hào đồng hành cùng +500 khách hàng doanh nghiệp hàng đầu như Honda, Sailun, Petrolimex, Ngân hàng TMCP Hàng Hải Việt Nam (MSB),…
Doanh nghiệp sẽ tiết kiệm được 30% chi phí so với cách tuyển dụng truyền thống khi sử dụng Testcenter. Vui lòng ĐĂNG KÝ TẠI ĐÂY để nhận tư vấn 1-1 về các tính năng của Nền tảng đánh giá năng lực nhân sự TestCenter
